فوق تخصصی شطرنج

منطق در شطرنج

بازى شطرنج چنان شاخ و برگ مىگيرد و چنان گستردگى و تنوعى مىيابد كه ديگر نمىتوان بر اساس محاسبه صرف گفت كه كدام شاخه يا شاخه ها به برترى مىانجامند. استفاده از راههاى ميان بر و جست و جو بر اساس توجه به جنبه هايى از پوزيسيونها اهميت بيشترى پيدا مىكند. آنچه موجب تفاوت سطح شطرنجبازان مىشود،نحوه كاربرد اين نوع منطق است. استادان بزرگ از توانايى تحليل "استادانه" فقط در موارد ضرورى استفاده مىكنند و بيشتر به منطقى كه گفتيم متوسل  مىشوند و البته بهترين حركتها را هم در كوتاه ترين زمان پيدا مىكنند.توجه شما را به كلياتى از قواعد بازى استادان جلب مىكنيم.

قواعد حمله

بيهوده مهره مهاجم را با مهره مدافع تعويض نكنيد .

بايد در يكى از عناصر چهارگانه (نيرو.، فضا، زمان ، ساختار پياده اى ) برترى داشته باشيد تا حمله كنيد.

.هدف عمده در بيشتر حمله ها ايجاد ضعف پياده اى است

در جايى حمله كنيد كه نيرويتان قويتر است ،بجز حمله اقليت كه هدف در آن ايجاد پياده عقب افتاده در ستون باز است

در جهتى حمله كنيد كه در آن پياده ها نشانه رفته اند.

پوزيسيون بهتر در مركز، حمله در جناح را توجيه مىكند.

قواعد دفاع

در هنگام دفاع، صرفه جويى كنيد. مهره زيادى دست و پاگير مدافع است.

ضعف پياده ‌اى ايجاد نكنيد، و اگر مجبور شديد، اين ضعف را در حداقل نگاه داريد.

قواعد نيرو

كسى كه از لحاظ نيرو جلو باشد در۹۰ درصد مواقع برنده است.

وقتى از لحاظ نيرو جلو هستيد. اصل اساسى "تعويض مهره ها" است.

قواعد فضا

بكوشيد كنترل خود را بر فضا افزايش دهيد.

وقتى برترى فضا داريد مهره ها را تعويض نكنيد؛ مهره هاى شما با ارزشترند،زيرا مهره هاى حريفتان در هم رفته و فشرده هستند.

با تعويضهاى پياده اى بازى را باز كنيد.

حمله خود را بر پياده اى متمركز كنيد.

قواعد زمان

پوزيسيون را قفل نكنيد يا نبنديد

با تعويضهاى پياده اى بازى را باز كنيد.

قواعد تعويض

براى آنكه بدون اتلاف وقت، ستون يا عرض يا قطرى را بگشاييد يا تصرف كنيد، تعويض كنيد.

براى اينكه در اثر عقب نشينى وقت تلف نكنيد ، تعويض كنيد.

براى آنكه مدافع قويتر را از ميان برداريد،تعويض كنيد.

هنگامى كه از لحاظ قوا جلو هستيد تعويض كنيد.

وقتى حريفتان ضعف پياده اى دارد تعويض كنيد.

وقتى پياده رونده داريد تعويض كنيد.

قواعد فيل

فيل در پوزيسيونهاى باز بهتر است.

وقتى قطرها را بگشاييد، فيل بيشترين كارايى را مىيابد.

فيل عليه پياده هاى رونده كارايى خوبى دارد.

قواعد اسب

اسب در پوزيسيونهاى بسته بهتر است.

اسب اگر در مركز مستقر شود بيشترين كارايى را مىيابد

وقتى پياده هاى رونده متصل داريد، اسب بيشترين كارايى را دارد.

قواعد رخ

رخ به ستونهاى باز تعلق دارد.

هدف نهايى رخ، هجوم به عرض هفتم و هشتم است.

قواعد وزير

وزير بايد در گشايش در جاى خود بماند و در وسط بازى در مركز باشد

قواعد شاه

هر چه به آخر بازى نزديكتر مىشويد، شاه را فعالتر كنيد.

قواعد پياده

ماهيت طرح عملياتى شما به ساختار پياده اى بستگى دارد

سه نوع ساختار پياده آى وجود دارد: ضعيف، محكم، ديناميك.

پياده هاى مركزى مهمتر از پياده‌ هاى جناحى هستند.

در آخر بازى، پياده ها نبايد همرنگ فيلتان باشند

قواعد ساختار پياده اى

جزاير پياده اى (ضعيف)

جزاير پياده اى ضعيف هستند، زيرا به حمايت سوارها نياز دارند.با كاهش تعداد سوارها، جزاير پياده اى ضعيفتر مىشوند.

وقتى جزاير پياده اى داريد، آنها را حمايت يا تعويض كنيد.

وقتى عليه جزاير پياده ى بازى مىكنيد" سوارهاى سبك را تعويض كنيد".

پياده هاى ايزوله يا منفرد (ضعيف)

پياده ايزوله وزيرd 4,d5

(ضعيف/ديناميك)

با كاهش تعداد سوارها، پياده هاى ايزوله ضعيفتر مىشوند.

وقتى عليه پياده اى ايزوله بازى مىكنيد، "سوارهاى سبك را تعويض كنيد ".آخر بازى با سوارهاى سنگين براى شما خوب است.

وقتى عليه پياده هاى ايزوله بازى مىكنيد، بايد آنها را بلوكه كنيد.

پياده هاى دوبله

وقتى عليه پياده هاى دوبله بازى مىكنيد، آنها را بلوكه كنيد.

وقتى خودتان پياده هاى دوبله داريد، تا جايى كه مىتوانيد آن را برانيد.

پياده هاى عقب مانده

وقتى پياده هاى عقب مانده داريد بايد سعى كنيد آنها را به پيش برانيد.

وقتى پياده هاى عقب مانده داريد،بايد سعى كنيد فيلى را كه با پياده عقب مانده بلوكه شده است تعويض كنيد.

وقتى عليه پياده عقب مانده بازى مىكنيد، بايد ابتدا محدود و بلوكه اش كنيد.سپس از مهره بلوكه كننده به طور سيستماتيك حمايت كنيد.سوارها را حول نقطه بلوكه جولان دهيد تا دفاع در هم بريزد. آنگاه نابودش كنيد.

پياده هاى رونده

پياده هاى رونده را بايد به پيش راند!

وقتى پياده رونده داريد بايد "سوارها را تعويض كنيد". با كاهش تعداد سوارها، قدرت پياده رونده افزايش مىيابد.

وقتى عليه پياده رونده بازى مىكنيد، بايد بلوكه اش كنيد.

پياده هاى مجزا

هرچى بازى بيشتر پيش رود، پياده هاى مجزا ضعيفتر مىشوند.

وقتى عليه پياده هاى مجزا بازى مى كنيد ، نبايد فكر و ذهن خود را به آنها معطوف كنيد . در وسط بازى كافى است سوارها را درست مستقر كنيد.

وقتى عليه پياده هاى مجزا بازى مى كنيد ، بايد سوار هاى سبك را تعويض كنيد .

پياده هاى آويزان(ديناميك)

وقتى عليه پياده هاى آويزان بازى مى كنيد ، بايد سوار هاى سبك را تعويض كنيد. با كاهش تعداد سوارها ، پياده هاى آويزان ضيفتر مى شوند .

وقتى عليه عليه پياده هاى آويزان بازى مى كنيد،بايد حريفتان را واداريد كه پياده غير مركزى  تر را براند ، و سپس پياده غير مركزى تر را بلوكه كنيد .

زنجير پياده اى(محكم)

پايه زنجير پياده اى ،ميدان جنگ است .

براى حمله به زنجير ،با پياده به پايه اش حمله كنيد.

با سوارهابه پايه جديد حمله كنيد تا سرانجام ضعفى در جايى ايجاد شود ، سپس با قدرت به اين ضعف يورش بياوريد و در آخر بازى مجدداً به سراغ ضعف اوليه برويد.

به هر حال اين بود شمه اى از آنچه استادان در حين بازى رعايت مىكنند. بديهى است كه اين قواعد و توصيه ها را مىتوان باز هم ادامه داد و درسهاى بيشترى گرفت.(شطرنجبازان بر اساس تجربه خود در طى سالهابه نتايجى مىرسند كه برايند آنها را مىتوان به صورت قاعده يا دستور در اختيار نوآموزان و جوانان گذاشت .) بارى،  اساس قضاوت ما در انتخاب حركت، بيشتر اين گونه منطقها و استنتاجهاست و كامپيوترها درست در چنين عرصه هايى از ما انسانها ضعيفترند